Amerika kıtaları kızamıksız statüsünü kaybetti; virüs Kanada'da yeniden endemik olarak dolaşıyor: PAHO aşılama çalışmalarının artırılması çağrısında bulundu

Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO), Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Amerika kıtasının endemik kızamık bulaşma riski olmayan bölge statüsünü kaybettiğini doğruladı. Bu başarı, daha önce iki kez elde edilmiş ve kutlanmıştı. Kızamık, Kızamıkçık ve Konjenital Kızamıkçık Sendromunun Ortadan Kaldırılması için Bölgesel İzleme ve Doğrulama Komisyonu (CRS) tarafından alınan bu karar, virüsün Kanada'da 12 aydan uzun süredir aralıksız olarak dolaştığının doğrulanmasının ardından geldi.

Duyuru, 4-7 Kasım tarihleri ​​arasında Meksiko'da düzenlenen ve kıtanın epidemiyolojik durumunun değerlendirildiği bölgesel organ toplantısının ardından geldi. PAHO Direktörü Dr. Jarbas Barbosa, "Bu kayıp bir gerilemeyi temsil ediyor, ancak aynı zamanda geri döndürülebilir de," diye uyardı.

Barbosa, "Kızamık küresel olarak ortadan kaldırılmadığı sürece, bölgemiz aşılanmamış veya eksik aşılanmış nüfuslar arasında virüsün yeniden ortaya çıkma ve yayılma riskiyle karşı karşıya kalmaya devam edecek. Ancak siyasi kararlılık, bölgesel iş birliği ve sürekli aşılama ile bunu tersine çevirebileceğimizi zaten gösterdik," diye ekledi.

PAHO verilerine göre, 7 Kasım 2025 itibarıyla Amerika kıtasındaki on ülkede 12.593 kızamık vakası doğrulandı ve bu, bir önceki yıla göre 30 kat artışa işaret ediyor. Vakaların yüzde 95'i Kanada, Meksika ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yoğunlaşırken, 28 ölüm kaydedildi: 23'ü Meksika'da, üçü Amerika Birleşik Devletleri'nde ve ikisi Kanada'da.

Kanada'da salgın, Ekim 2024'te New Brunswick eyaletinde başladı ve ülke geneline yayılarak 5.000'den fazla doğrulanmış vakaya ulaştı. Eğilim düşüş yönünde olsa da, Alberta, Britanya Kolombiyası, Manitoba ve Saskatchewan eyaletlerinde bulaşma devam ediyor.

Aktif salgınların görüldüğü diğer ülkeler arasında Bolivya, Brezilya, Paraguay ve Belize yer alıyor ve bunlar çoğunlukla ithal vakalarla bağlantılı. Aşılama kapsamının düşük olduğu topluluklar en çok etkilenenler oldu: Vakaların %89'u aşılanmamış veya aşı durumu bilinmeyen kişiler arasında. Bir yaşın altındaki çocuklar ve bir ile dört yaş arasındaki çocuklar en savunmasız gruplar.

Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO), kızamığın dünyadaki en bulaşıcı hastalıklardan biri olduğunu ve enfekte kişi başına 18 kişiye kadar bulaşabildiğini hatırlattı. Ateş ve cilt döküntülerine neden olmasının yanı sıra zatürre, ensefalit, körlük ve hatta ölüm gibi ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor.

Bağışıklama alanındaki tarihi ilerlemelere rağmen, bölgedeki aşılama kapsamı salgınları önlemek için gereken eşiğin altında kalmaktadır. 2024 yılında, kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (MMR2) aşısının ikinci dozunun ortalama kapsamı yalnızca %79 idi ve bu oran, Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO) tarafından önerilen %95'in çok gerisindeydi. Ülkelerin yalnızca %20'si ikinci doz için bu kapsama oranına ulaşabilmişti.

Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO), etkilenen ülkelere teknik destek sağlamaya devam edeceğini duyurdu. Meksika, Arjantin ve Bolivya'ya uzman ekipleri konuşlandırılırken, Belize, Brezilya ve Paraguay'da riskler izleniyor.

Dr. Barbosa, her eylemin yayılmayı yavaşlatmada önemli olduğunu vurguladı: "Önlediğimiz her vaka, durdurmayı başardığımız her salgın hayat kurtarıyor ve toplulukları güçlendiriyor. Bölgesel statünün kaybından yakınmaktan çok, aşılama, gözetim ve zamanında müdahale çabalarının iki katına çıkarılması çağrısında bulunuyoruz."

RVC Komisyonu'nun hükümetlere yönelik önerileri arasında bağışıklamanın güçlendirilmesi, epidemiyolojik gözetimin iyileştirilmesi, elektronik aşı kayıtlarının birleştirilmesi, güçlü bir laboratuvar ağının sürdürülmesi ve şüpheli vakalarda moleküler (PCR) testlerinin yapılması yer almaktadır. Ayrıca, hükümetleri salgınların durdurulmasını PAHO Bölgesel Çerçevesi'ne uygun olarak belgelemeye çağırmaktadır.

Kıta daha önce de benzer aksaklıklarla karşı karşıya kalmıştı. Venezuela (2018) ve Brezilya'da (2019) kızamık eliminasyon statüsü geçici olarak kaybedildi, ancak ülkelerin ortak eylemiyle 2024 yılında yeniden kazanıldı. Bu statüyü tekrar kazanmak için, bir ülkenin aşılama, gözetim ve salgın kontrolüne ilişkin doğrulanabilir verilerle birlikte endemik bulaşmanın en az 12 ay boyunca kesintisiz devam ettiğini göstermesi gerekiyor.

Bu bağlamda Kanada, PAHO bölgesel çerçevesine uygun olarak aşılama kapsamını artırmaya, gözetim sistemlerini güçlendirmeye ve yeni salgınlara hızlı yanıt vermeyi sağlamaya odaklanan bir eylem planı uygulayacaktır.

Barbosa, "İş birliği, dayanışma ve bilim herhangi bir virüsten daha güçlüdür," diye sözlerini tamamladı. "Birlikte çalıştığımızda, Amerika kıtasındaki herkesin sağlığını ve hayatını koruruz. Kızamığı iki kez ortadan kaldırdığımız gibi, bunu üçüncü kez de başarabiliriz."

Çevre ve Sağlık Gazetecisi