2 bin yıllık diskler kafa karıştırdı

İsrail Eski Eserler İdaresi tarafından Khirbat Ibreika adlı bölgede yapılan kazılarda ortaya çıkarılan bu nadir bronz diskler, demiryolu çalışmaları öncesinde gerçekleştirilen kurtarma kazısı sırasında gün yüzüne çıkarıldı. Kazılarda Roma dönemine ait taş dizili sekiz mezar bulundu ve diskler, mezarlardan birinin güney ucunda düzenli bir şekilde yığılmış halde keşfedildi.

Disklerin yanı sıra, aslan başlarının üst kısmına bağlanmış dört bronz halka biçiminde kulp da bulundu. Roma dünyasında daha önce benzer aslan başlı diskler bulunmuş olsa da, kulpların genellikle aslanın ağzından çıktığı örnekler bilinirken, bu keşifte kulpların başların üstüne monte edilmiş olması dikkat çekti.

Kazı başkanları Elie Haddad ve Elisheva Zwiebel, bunun “benzersiz ve nadir bir buluntu seti” olduğunu ifade etti. Buluntuların yanında, üzerinde ahşap kalıntıları bulunan büyük bir demir çivi de keşfedildi ve bu durum mezarda zamanla çürüyüp kaybolmuş bir ahşap tabutun varlığına işaret ediyor.

Araştırmacılar, bronz disklerin estetik bir süsleme amacıyla yapılmış olabileceğini belirtirken, disklerin ve kulpların tabutu taşımak ya da mezara indirmek için kullanılmış olabileceği ihtimali üzerinde de duruyor. İki uzun ahşap çubuğun halkalara geçirilerek taşınmasının mümkün olabileceği ifade ediliyor.

Ancak araştırmacılar, “Eğer diskler tabut taşıma kulpu olarak kullanıldıysa, neden mezarın bir kenarında düzenli bir şekilde yığılmış halde bulundu?” sorusunu gündeme getirerek, tüm disklerin aynı tarafa düşmüş olmasının mantıklı olmadığını belirtiyor. Bu durum, bronz disklerin özel bir sembolik ya da ritüel anlamı olabileceği ihtimalini gündeme getiriyor.

Aslan figürü antik çağlarda birçok medeniyet tarafından güç, cesaret ve asaletin sembolü olarak kullanıldı. Roma dünyasında ise aslanlar çeşmelerin, sarayların, mezarların ve tapınakların koruyucusu olarak biliniyor ve ölülerin koruyucusu olarak da görülüyordu.

Araştırmacılar, Khirbat Ibreika’da bulunan aslan motiflerinin mezarın sahibinin yüksek sosyal statüsünü gösterebileceğini değerlendiriyor. Ayrıca, halkaların “zodyak çarkı” ya da “yaşam çarkı”nı temsil edebileceği ve bu figürlerin, döngüsel yaşamı ve zodyak ile ilişkilendirilen Aion gibi antik bir tanrıya gönderme olabileceği ihtimali üzerinde de duruluyor.