Frisby'den Mickey'e: Marka tescili hukuki bir mücadeleye dönüştüğünde

Kolombiyalı restoran zinciri Frisby, aynı isim altında ve aynı grafik kimlikle faaliyet göstermek için ilgili Avrupa Birliği kaydına sahip olduğunu iddia eden İspanyol bir kuruluş tarafından markasının ve imajının izinsiz kullanıldığını bildirdi. Bu durum karşısında Pereira merkezli şirket, fikri mülkiyetini korumak için hukuki yollara başvurmayı düşünüyor.

Bu vaka, etrafındaki tüm detaylar nedeniyle oldukça sıra dışı olsa da, bu tür bir durumun ilk kez yaşandığı söylenemez.

Bu yazıda, şirketlerin fikri mülkiyet ve kullanım haklarını mahkemeye taşıdığı en önemli ticari anlaşmazlıklardan bazılarının bir derlemesini bulacaksınız. Hepsi faaliyet gösterdikleri pazarlarda markaların uygun şekilde tescil edilmesinin ve korunmasının önemini vurguluyor .

1993 yılında Disney Şirketi, Mickey SRL'ye başrol karakterinin adının ve benzerliğinin kullanımı nedeniyle telif hakkı davası açtı. İkincisi, karakterin profilden silüetini de içeren ticari markasını 1956'dan beri Paraguay'da tescil ettirmişti ; Disney ise yalnızca önden çekilmiş görüntüsünü tescil ettirmişti.

Paraguay Yüksek Mahkemesi, yıllar süren davaların ardından yerel şirketin lehine karar vererek, şirketin ülkede markasını kullanmaya devam etmesine izin verdi. Ancak sicilin bölgesel niteliği ve belirlediği şartlar göz önüne alındığında, gıda üretimine adanmış bir şirket olan Mickey SRL'nin ürünlerini ülke dışında pazarlayamaması söz konusu.

Anlaşmazlık 1980'lerde başladı. O dönemde, iPhone ve MacBook gibi cihazları geliştirerek sektörde çığır açan teknoloji şirketi Apple Inc., 'Apple' ticari markasını benimsemeye karar verdi.

Sorun, Beatles grubunun da prodüktörlüğünü yapan Apple Corps adlı plak şirketinin, Beatles'a müzik endüstrisindeki ticari markasını ihlal ettiği gerekçesiyle dava açmasıyla ortaya çıktı.

Anlaşmazlık, ismin kullanımıyla ilgili uzlaşmalar ve suçlamalar arasında yıllarca sürse de, Apple Inc. sonunda 2007 yılında 500 milyon dolara 'Apple' ile ilgili ticari markaları satın alarak anlaşmazlığı çözdü.

Havana Club markasını duydunuz mu? Popüler bir likörün ismi olmasının yanı sıra, Bacardi (ABD) ile Pernod Ricard (Fransa) arasında devam eden bir hukuki anlaşmazlığın da konusu.

Her şey 1993 yılında Küba devlet şirketi Cubaexport'un (Küba'daki Havana Club markasının sahibi) Fransız içecek şirketiyle romu uluslararası alanda bu isim altında pazarlamak için bir anlaşma imzalamasıyla başladı. Ancak Küba Devrimi'nden önce hakları orijinal sahiplerinden satın alan Bacardi, anlaşmaya itiraz etti.

Yıllar boyunca her iki grup da ABD ve Avrupa mahkemelerinde ve fikri mülkiyet kurumlarında ticari marka haklarının geçerliliği, Küba'daki el koymanın yasallığı ve Havana Club'ın çeşitli pazarlarda pazarlanma hakkı konusunda davalar açtı.

Bu hukuki uyuşmazlık, 'Big Mac' ticari markası ve 'Mac' ön ekinin kullanımıyla ilgili rekabet etrafında şekillendi.

İrlandalı fast-food zinciri Supermac's, genişlemek amacıyla ismini AB'de tescil ettirmek istedi ancak McDonald's, 'Supermac's' isminin 'Big Mac' ticari markası üzerindeki haklarını ihlal ettiğini iddia ederek itiraz etti. Ancak 2019 yılında Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (Euipo) ilkinin lehine karar vererek, Avrupa dağıtım stratejisinin sürdürülmesine olanak tanıdı.